B5 - Strand Monitoring Project

Titel meet/monitorprogramma

Strand Monitoring Project (SMP) – Stichting Anemoon.

Naam organisatie (metadata)

Stichting ANEMOON.

Datum voltooiing

Lopend programma.

Samenvatting (korte beschrijving van de inhoud van de dataset)

Het SMP wordt uitgevoerd door zogenaamde biologisch strandwachters. Deze lopen wekelijk op bepaalde trajecten bij laagwater over het strand. Daarbij zoeken ze intensief naar aangespoelde organismen of resten daarvan. De bevindingen worden na afloop van de strandwandeling genoteerd op het SMP-formulier. De resultaten van dit onderzoek leiden tot inzichten over trend van populaties die leven in de zone tot circa één km uit de kust. De dataset bevat gegevens over aantallen aangespoelde organismen, wekelijks of 2-wekelijks, per locatie. Aangespoelde organismen weerspiegelen veranderingen en voorkomen in organismen tot circa 1-3 km uit de kust.

Doel waarvoor data worden verzameld

Detectie van veranderingen in de nabije kustzone (1 tot 3 km uit de kust). Vergroten van ecologische kennis, met name populatiedynamiek.

Naam uitvoerende dienst/organisatie (data)

Stichting ANEMOON, Strandwerkgemeenschap (SWG).

Rol contactpersoon (beschrijving op welke wijze de perso(o)n(en) betrokken is/zijn bij de data)

Stichting ANEMOON verzorgt opslag en coördineert.

Datum volgende herziening

Niet bepaald.

Geografisch gebied

Regionaal, 10 locaties langs de Nederlandse kust.

Gebruiksbeperkingen (waarvoor zijn de data niet geschikt)

In principe zijn gegevens alleen toegankelijk voor eigen medewerkers. Voor gebruik door derden dient contact te worden opgenomen met Stichting ANEMOON.

Overige beperkingen in gebruik

-

Toepassingsschaal (bv. landelijk, regionaal, deelgebiedsniveau)

Regionaal. Uit vergelijkingen tussen gegevens verzameld m.b.v. Strandwachten en tijdens zeebemonsteringsprojecten (o.a. MILZON en Kustgenese-project) bleek dat de aanspoelde organismen de veranderingen en voorkomens in de mariene fauna weerspiegelen tot circa 1 á 3 km uit de kust.

Thema’s (b.v. diversiteit, verspreiding, trends, reproductiesucces)

Diversiteit, verspreiding, trends.

Temporele dekking

• Katwijk Noord: 1978
• Texel: 1993
• Petten: 1993
• Den Haag: 1992
• Neeltje Jans: 2001
• Overige locaties: onbekend

Volledigheid

Regionaal. 70-140 soorten, afhankelijk van traject: 1 tot 2 wekelijks. De trajecten hebben een lengte van 1 tot 4 km.

Nauwkeurigheid

Waarnemingen door het jaar heen, beperkt aantal locaties.

Algemene beschrijving van herkomst

Stichting ANEMOON: vrijwilligers.

Inwinningsmethode

Systematische inventarisatie op vast traject op het strand:

• Start de inventarisatie een halfuur vóór laagwater
• Begin het traject bij de laagwaterlijn, op de terugtocht wordt de vloedlijn onderzocht
• Zoek altijd naar alle op het formulier vermelde soorten; probeer de aandacht bij het zoeken zoveel mogelijk over die soorten te verdelen (ook al vindt u de ene soort interessanter dan de andere)
• Maak tijdens de wandeling aantekeningen van wat u hebt gezien of maak gebruik van een streeplijst

Beschrijving uitgevoerde bewerkingen

Poisson-regressie m.b.v. TRIM van CBS. Berekeningen van:

• Trefkans op 1 of meer exemplaren/kolonies
• Trefkans op 10 of meer
• Trefkans 100 of meer
• Gemiddelde abundantie

Meetvariabelen

Datum, locatie, soort, aantal.

Meetmethodiek

Waarnemers onderzoeken tijdens hun inventarisatie nauwkeurig al het aangespoelde materiaal op een vast traject. Op het formulier worden na afloop de abundantieklassen genoteerd per soort en per categorie: levend, dood met vleesresten, schilden, skeletten, doublet, vervellinghuiden, eikapsels, losse kleppen.

Meetdichtheid

120 waarnemers; 10 trajecten: Ameland, Texel, Petten, Camperduin, Castricum, IJmuiden, Lange velderslag (in oprichting), Katwijk-Noordwijk, Scheveningen, Neelje Jans.

Soort dataset (opslagmedium)

Database.

Verplichting vanuit (Europese) richtlijn

Kosten op jaarbasis

Kosten worden gedragen door Stichting ANEMOON.

Soortenoverzicht (soorten waarvoor het meetprogramma (statistisch) betrouwbare gegevens oplevert

Algemene soorten wieren, sponzen, hydroïdpoliepen, kwallen, ribkwallen, bloemdieren, wormachtigen, (naakt)slakken, tweekleppigen, inktvissen, krabben, kreeften, garnalen, andere kreeftachtigen, stekelhuidigen, zakpijpen, vissen.

Habitats (waarvoor het betreffende meetnet gegevens oplevert)

1110.

Referenties

• Gmelig Meyling, A.W. & de Bruyne, R.H. 2009. Onder het zand beland. Effecten van strand- en onderwatersuppleties op het macro- en epibenthos van de nabije kustzone onderzocht met behulp van Systematisch Strandonderzoek (pilotstudie). Periode 1978-2008. Stichting ANEMOON / Metridium. Te donwloaden via: http://www.anemoon.org/publicaties/downloads?Command=Core_Download&EntryI d=199
• Gmelig Meyling, A.W. & de Bruyne, R.H. 1994. Zicht op zee. Waarnemen van veranderingen in de nabije kustzone door Strandmonitoring met Strandwachten. Stichting ANEMOON, Heemstede. Te donwloaden via: http://www.anemoon.org/publicaties/downloads?Command=Core_Download&EntryI d=646
• Gmelig Meyling, A.W. 1993. Monitoring van op het strand aangespoelde ongewervelde organismen in de periode 1978 t/m 1987. Evaluatie van tien jaar Strandwacht Katwijk-Noordwijk. Te downloaden via: http://www.anemoon.org/publicaties/downloads?Command=Core_Download&EntryI d=645
• http://www.knnv.nl/strandwg/SWG.html  (website strandwerkgemeenschap)