Natuurlijke dynamiek
Dynamiek is één van de kernwaarden van het Waddengebied. De grote aanjagers van die dynamiek zijn de waterbeweging door wind, getij, golven en de aanvoer van zoet water. Ze veroorzaken en/of beïnvloeden ook de bewegingen van zand en slib. Erosie en sedimentatie zijn het gevolg, maar ook vertroebeling van het water, de diepte van het water, de vorming van het bodemprofiel, de ligging van geulen, platen, kwelders en zelfs de Waddeneilanden.
Kennis van de dynamiek van erosie, aanzanding, opslibbing, waterstromen en golfwerking is nodig om het wad te begrijpen en goed te kunnen beheren. Kennis van de bodemligging, en vooral van trendmatige veranderingen daarin, zijn van groot belang voor het volgen van de veiligheid van het kustprofiel, voor het opstellen van golf- en waterstandmodellen, voor de scheepvaart en voor biologisch onderzoek.
Waterbeweging
De waterbeweging kan omschreven worden door de eigenschappen van het getij, de windgolven en de (zoetwater)aanvoer vanaf het land. In langlopende programma's worden zoutgehalte, getij, rivierafvoeren, stroming en golven gemeten.
Meetprogramma's waterbeweging
Bekijk hieronder de beschrijving van de meetprogramma’s voor waterbeweging. Ze zijn bijeengebracht door een inventarisatie van WaLTER.
Fysische kenmerken van de waterkolom: zoutgehalte (MWTL)
Monitoring zoutgehalten in kustwateren en Noordzee, zowel MWTL als LMW
Download H3 Fysische kenmerken van de waterkolom: zoutgehalte
Fysische kenmerken van de waterkolom: waterstanden (getij)
Landelijk Meetnet Water; Continue registratie van waterhoogten in zoet en zoute
Rijkswateren.
Download H4 Fysische kenmerken van de waterkolom: waterstanden (getij)
Fysische kenmerken van de waterkolom: rivierafvoeren
Dagelijkse waarnemingen van watervoer bij 1) uitstroompunten naar zee en 2) splitsingspunten van rivieren
Download H5 Fysische kenmerken van de waterkolom: rivierafvoeren
Fysische kenmerken van de waterkolom: stroming
Gegevens over stroomsnelheid en stroomrichting in/op verschillende dieptes
Download H6 Fysische kenmerken van de waterkolom: stroming
Fysische kenmerken van de waterkolom: golfklimaat
Landelijk Meetnet Water; Golfklimaat Noordzee
Download H7 Fysische kenmerken van de waterkolom: golfklimaat
Data Waterbeweging
Gegevens van Rijkswaterstaat over waterhoogte, wind, golfhoogte, temperatuur, getij en stroming zijn te vinden via Waterinfo.
Morfologie
De bodem wordt gekenmerkt door de hoogte of diepte. Hieruit kunnen diverse geometrische eigenschappen van de bodem worden afgeleid, een patroon van geulen, intergetijde-en supragetijdegebieden. Rijkswaterstaat meet elk jaar de ligging van de kustlijn en in een deel van het waddengebied de hoogteligging van het land en van de onderwaterbodem. Op deze wijze is na elke zes jaar het gehele gebied in kaart gebracht. Deze metingen zijn deel van de Monitoring Waterstaatkundige Toestand des Lands (MWTL). Op plekken waar de kustlijn of een dijk in gevaar is, meet Rijkswaterstaat vaker om de veranderingen op de voet te kunnen volgen en te kunnen ingrijpen als dat nodig is.
Het sediment wordt gekenmerkt door de samenstelling (m.n. korrelgrootteverdelingsediment en organisch-stofgehalte) en de concentratie (zwevend sediment; dichtheid van de bodem). In het Sibes programma wordt de sediment korrelgrootte en samenstelling van droogvallende delen in de gehele Nederlandse Waddenzee gemonitord.
Meetprogramma's morfologie
Bekijk hieronder de beschrijving van de meetprogramma's voor morfologie.
Hoogtegegevens zeebodem en onderwateroevers (MWTL)
Monitoring van hoogtegegevens van de zeebodem en onderwateroever, inclusief landhoogte, bathymetrie en kustlijn op basis van lodingen (JARKUS) en (LiDAR).
Download H1 Hoogtegegevens zeebodem en onderwateroevers
Fysische kenmerken van de bodem: geomorfologische kaarten (GMK)
Jaarlijkse kartering van de droogvallende delen van een deelgebied in een zesjarige
cyclus gelijk oplopend met de vaklodingencyclus.
Download H2 Fysische kenmerken van de bodem: geomorfologische kaarten (GMK)
Synoptic Intertidal Benthic Surveys Wadden Sea (SIBES)
Synoptic Intertidal Benthic Surveys; inventarisatie macrozoobenthos en sediment korrelgrootte in de Waddenzee.
Data Morfologie
Morfologische data van RWS zijn verkrijgbaar via waterinfo-extra
Bodemhoogtegegevens als vergridde gegevens in het Rijkswaterstaat Landelijk Opslagsysteem Lodingen (LOL), zijn opvraagbaar via de Servicedesk Data van Rijkswaterstaat.
JARKUS en kustlijnkaarten. Alleen van de JARKUS-metingen zijn van een aantal jaar kaarten digitaal beschikbaar op Waterinfo Extra. Hier staat ook de Kustlijnkaart 2018.
Hoogte van de zeebodem (bathymetrie) op een kaart voor de Waddenzee (2016)
In de Waddenviewer (testversie) is de hoogtekaart voor het waddengebied te vinden.
Kwelders
Wageningen Marine Research sinds 1960 in 25 vaste meetvakken de opslibbing van de Friese en Groningse kwelders voor het vaststellen van langjarige trends. Kwelderareaal, kwelderhoogte en kwelderrand worden gemeten.
Meetprogramma’s Kwelders
Bekijk hieronder de beschrijving van de meetprogramma's voor kwelders
Kwelderhoogte en kwelderareaal Waddenzee (WOT)
Monitoring RWS-meetvakken kwelderwerken door Wageningen Marine Research uitgevoerd in het kader van Wettelijke Onderzoekstaken (WOT) in 25 meetvakken in de Friese en Groninger Kwelderwerken.
Download P7 Kwelderhoogte en kwelderareaal Wz
Kwelderhoogte en opslibbing Friese Wadden, Dollard en Breebaart
Diverse losse projecten waarin opslibbing, vegetatie, kleidikte en omvang kwelder is gemeten, monitoring deels door diverse opeenvolgende AIO's.
Download P11 Kwelderhoogte en opslibbing Friese Wadden, Dollard en Breebaart
Data kwelders
Vanaf circa 1960 is door Rijkswaterstaat en IMARES/Wageningen Marien Research de ontwikkeling van de kwelders langs de noordkust van Groningen en Friesland gemonitord (WOT).
Resultaten van de lange-termijn monitoring van kwelders op de website van Wageningen Marine Research
Vijftig jaar monitoring en beheer van de Friese en Groninger kwelderwerken: 1960-2009