Wadden in Beeld
Op deze pagina vindt u de publicaties van het jaarboekje Wadden in Beeld. Het boekje bevat een breed overzicht van ontwikkelingen per jaar. Het rapport is naast de waddenprofessional bedoeld voor een breed publiek: wie geïnteresseerd is in achtergronden kan doorklikken.
'Wadden in Beeld' is een uitgave van het kernteam Basismonitoring, , waarin samenwerken: ministerie Infrastructuur en Waterstaat, Rijkswaterstaat, ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Vogelbescherming Nederland, It Fryske Gea, Het Groninger Landschap, Landschap Noord-Holland, provincies Groningen, Fryslân, Noord-Holland, NAM en de Waddenacademie. Wadden in Beeld verschijnt in een beperkte druk. De digitale documenten bevatten links naar de brondocumenten.
Basismonitoring brengt Wadden in Beeld 2022-2023
Op 22 mei 2024 verscheen het jaarboek Wadden in Beeld, dat een beeld geeft van de ontwikkelingen van de Waddenzee in de jaren 2022 en 2023. Het boekje werd aangeboden aan Anouk Verschuur, MT-lid van de Directie Waterkwaliteit en Grote Wateren bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
Wadden in Beeld is een uitgave van Basismonitoring, waarin diverse organisaties samenwerken die data over de Waddenzee verzamelen. Behalve deze basismonitoring is er ook veel projectmatig onderzoek gedaan de laatste jaren.
Vissen en perenbomen
Verrassend zijn de eerste uitkomsten van Swimway, het grootschalige onderzoek naar de bewegingen en verspreiding van vissen. Ook het onderzoek naar perenbomen leverde mooie resultaten op. De bomen worden als kunstmatige riffen op de zeebodem gelegd en betekenen veel voor het zeeleven.
Zeegras en vogelgriep
Opvallend positief is de spectaculaire toename van zeegras. De planten zijn belangrijk voor de biodiversiteit en verbetering van de waterkwaliteit. Zorgen zijn er ook, onder andere over de vogelstand, die veel te lijden heeft van vogelgriep.
Beheerplan Natura2000
Onderzoek is van groot belang voor de keuzes die gemaakt worden in het beheer. Daarom komt ook de evaluatie van het Natura 2000 Beheerplan aan de orde. Naast de uitgebreide aandacht voor ontwikkelingen in de natuur, zijn er in het boekje ook cijfers over economische en maatschappelijke ontwikkelingen te vinden.
Wadden in Beeld 2022-2023, digitale versie (pdf, 5.8 MB) (pdf, 5.8 MB)
Wadden in Beeld is een uitgave van het Kernteam Basismonitoring Waddenzee, waarin samenwerken: Rijkswaterstaat, het ministerie van LNV, de Coalitie Wadden Natuurlijk, de provincies Groningen, Fryslân en Noord-Holland, de NAM en de Waddenacademie. Het kernteam wordt inhoudelijk ondersteund door het Waddenfonds, de Beheerautoriteit Waddenzee en het ministerie van I&W.
Wadden in Beeld 2022-2023
Wadden in Beeld 2022-2023
Wadden in Beeld 2021
Strandingen bruinvissen en mosdiertjes op Waddeneilanden opvallendst in 2021
Minister Christianne van der Wal voor Natuur en Stikstof heeft op 3 oktober in het Friese Nes het eerste exemplaar van ‘Wadden in Beeld 2021’ in ontvangst genomen. Dit gebeurde tijdens het symposium van “Wat zijn de waarden van de Waddenzee” van de Waddenacademie. Linda-Rose Santhagens, directeur bij Rijkswaterstaat, overhandigde het jaarlijkse overzicht namens alle partijen van de Basismonitoring Waddenzee.
In de inmiddels 7e editie van het jaarboekje Wadden in Beeld wordt een aantal opvallende trends en ontwikkelingen beschreven rondom de Waddenzee. Dit biedt beheerders de mogelijkheid een vinger aan de pols te houden.
Bruinvissen en mosdiertjes
De massale stranding van bruinvissen op de stranden van de Waddeneilanden, met pieken in augustus en september, sprak zeer tot de verbeelding. Er spoelden vorig jaar 190 bruinvissen aan in 10 dagen. Onderzoek wijst nu in de richting van een bacterie, al is daar verder nog weinig over bekend.
Ook het aanspoelen van miljarden harig mosdiertjes, die een kniehoog, stinkend tapijt op de stranden vormden, viel op. Dit gebeurde de laatste 3 jaren op rij, terwijl het in de laatste honderd jaar daarvoor slechts 1 keer eerder voorkwam: in 1965. Deskundigen zijn er nog niet over uit wat de oorzaak is en of klimaatverandering er iets mee te maken heeft.
Zwevende slibdeeltjes
De niet-levende natuur komt aan bod via de resultaten van een 30 jaar lange meetreeks van voorkomende slibdeeltjes in de Waddenzee. Als er te veel zwevende slibdeeltjes in het water zitten is dit niet goed voor de onderwaternatuur. Uit de meetreeks blijkt dat de Waddenzee sinds 1990 niet aantoonbaar troebeler is geworden. Wel kunnen de concentraties slibdeeltjes die in het water zweven over meerdere jaren bezien sterk variëren.
Waarde van het Wad
Tenslotte aandacht voor een onderzoek naar de economische waarde van de Wadden. Voorop staat natuurlijk dat de natuur niet is gemaakt voor de mens en een unieke, intrinsieke waarde heeft. Het in waarde uitdrukken daarvan is lang niet altijd mogelijk en ook niet altijd wenselijk. Toch leveren de ecosystemen in het Waddengebied ook belangrijke baten op. Een goed inzicht hierin, kan helpen bij het maken van keuzes in het beleid en beheer. De onderzoekers becijferen met hun methodiek bijvoorbeeld een economische (?) waarde voor de kwelders. Per hectare leggen kwelders bijna 6 ton per jaar aan CO2 vast. Voor de internationale Waddenzee, met 40.000 hectare aan kwelders, betekent dit een waarde van 9 tot 37 miljoen euro per jaar.
Basismonitoring Waddenzee
Wadden in beeld 2021 is een uitgave van het Kernteam Basismonitoring Wadden, waarin samenwerken: ministerie Infrastructuur en Waterstaat, Rijkswaterstaat, ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Vogelbescherming Nederland, It Fryske Gea, Het Groninger Landschap, Landschap Noord-Holland, provincies Groningen, Fryslân, Noord-Holland, NAM en de Waddenacademie.
Wadden in Beeld 2020
Opvallende trends in natuur en landschap van de Wadden
Het jaarboekje Wadden in Beeld is weer verschenen. Het boekje benoemt en duidt nu voor de 6e keer opvallende trends uit de natuur, in het landschap, en registreert ook maatschappelijke ontwikkelingen in het Waddengebied. Het jaar 2020 vormt het referentiekader. Het eerste exemplaar is vandaag uitgereikt door Linda-Rose Santhagens van Rijkswaterstaat, plv. voorzitter van het Opdrachtgeversoverleg Basismonitoring Wadden, aan Marre Walter, directeur Beheer van de Beheerautoriteit Waddenzee.
In 2020 werd de wereld opgeschrikt door het coronavirus. Dat had ook impact op de Wadden. Door de maatregelen waren er landelijk bijvoorbeeld minder schepen beschikbaar voor de monitoring. Toch is het voor de Waddenzee gelukt om vrijwel alle monitoring – soms met wat vertraging - doorgang te laten vinden. Wel waren de Wadwachters op onder andere de Richel en Engelsmanplaat in 2020 afwezig door coronamaatregelen.
Jachthavens
De gevolgen van het coronavirus waren voor de jachthavens en de chartervaart het duidelijkst zichtbaar. Op Vlieland mocht bijvoorbeeld niet dubbel worden afgemeerd, waardoor veel meer buiten de havens geankerd werd. In de chartervaart werd 95% van de vaarten geannuleerd omdat deze onder de veel strengere horecaregels valt.
Verstoring door vliegtuigen
In de nadere analyses op onder meer De Vliehors viel op dat incidentele verstoring door bepaalde vliegtuigtypes een enorme impact kan hebben op vogels. Zo verspillen scholeksters bijvoorbeeld door verstoring een groot deel van hun dagelijkse beschikbare energie, zeker als opvliegen tijdens etenstijd. De mate van verstoring hangt sterk af van het type vliegtuig, maar ook van de vlieghoogte. Sportvliegtuigjes, die hoger dan 450 meter moeten vliegen, verstoren bijvoorbeeld nauwelijks. Verstoring door laagvliegende transportvliegtuigen is het grootst.
Juridische bescherming
In deze editie van Wadden in Beeld ook aandacht voor de juridische bescherming van het Waddenzee-ecosysteem bij klimaatverandering. Stijgende temperaturen, meer weerextremen, zeespiegelstijging, minder zoetwaterinstroom in de zomer: de Waddenzee zal er mee te maken krijgen. Internationale verdragen en EU-richtlijnen beschermen de natuur van de Waddenzee, waardoor landen verplicht zijn om de natuur te behouden of te herstellen. Wadden in Beeld zet de beschermingsregimes en samenwerkingsverbanden op een rij, en stelt ook vragen: Hoe verhoudt deze verplichting zich tot het feit dat de Waddennatuur uiterst dynamisch is? En wat als die dynamiek zelf weer beïnvloed wordt door klimaatverandering?
Welvarend
Als laatste een opvallende ontwikkeling op het sociaaleconomische vlak. Een onderzoek naar migratiedynamiek laat zien dat op de Waddeneilanden geen sprake is van zogenoemde “gentrificatie”. Dat is de opwaardering van woongebieden door de komst van welvarende mensen, een fenomeen dat speelt op een aantal Duitse Waddeneilanden. De nieuwkomers zijn wel relatief welvarend, maar niet welvarender dan de mensen die er al wonen.
Basismonitoring Waddenzee
Wadden in beeld 2020 is een uitgave van het Kernteam Basismonitoring Wadden, waarin samenwerken: ministerie Infrastructuur en Waterstaat, Rijkswaterstaat, ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Vogelbescherming Nederland, It Fryske Gea, Het Groninger Landschap, Landschap Noord-Holland, provincies Groningen, Fryslân, Noord-Holland, NAM en de Waddenacademie.
Het boekje wordt in een beperkte oplage verspreid en is hier te downloaden (Pdf, 19.6 Mb).
In 2020 werd de wereld opgeschrikt door het coronavirus. Dat had ook impact op de Wadden. Door de maatregelen waren er landelijk bijvoorbeeld minder schepen beschikbaar voor de monitoring. Toch is het voor de Waddenzee gelukt om vrijwel alle monitoring – soms met wat vertraging - doorgang te laten vinden. Wel waren de Wadwachters op onder andere de Richel en Engelsmanplaat in 2020 afwezig door coronamaatregelen.
Jachthavens
De gevolgen van het coronavirus waren voor de jachthavens en de chartervaart het duidelijkst zichtbaar. Op Vlieland mocht bijvoorbeeld niet dubbel worden afgemeerd, waardoor veel meer buiten de havens geankerd werd. In de chartervaart werd 95% van de vaarten geannuleerd omdat deze onder de veel strengere horecaregels valt.
Verstoring door vliegtuigen
In de nadere analyses op onder meer De Vliehors viel op dat incidentele verstoring door bepaalde vliegtuigtypes een enorme impact kan hebben op vogels. Zo verspillen scholeksters bijvoorbeeld door verstoring een groot deel van hun dagelijkse beschikbare energie, zeker als opvliegen tijdens etenstijd. De mate van verstoring hangt sterk af van het type vliegtuig, maar ook van de vlieghoogte. Sportvliegtuigjes, die hoger dan 450 meter moeten vliegen, verstoren bijvoorbeeld nauwelijks. Verstoring door laagvliegende transportvliegtuigen is het grootst.
Juridische bescherming
In deze editie van Wadden in Beeld ook aandacht voor de juridische bescherming van het Waddenzee-ecosysteem bij klimaatverandering. Stijgende temperaturen, meer weerextremen, zeespiegelstijging, minder zoetwaterinstroom in de zomer: de Waddenzee zal er mee te maken krijgen. Internationale verdragen en EU-richtlijnen beschermen de natuur van de Waddenzee, waardoor landen verplicht zijn om de natuur te behouden of te herstellen. Wadden in Beeld zet de beschermingsregimes en samenwerkingsverbanden op een rij, en stelt ook vragen: Hoe verhoudt deze verplichting zich tot het feit dat de Waddennatuur uiterst dynamisch is? En wat als die dynamiek zelf weer beïnvloed wordt door klimaatverandering?
Welvarend
Als laatste een opvallende ontwikkeling op het sociaaleconomische vlak. Een onderzoek naar migratiedynamiek laat zien dat op de Waddeneilanden geen sprake is van zogenoemde “gentrificatie”. Dat is de opwaardering van woongebieden door de komst van welvarende mensen, een fenomeen dat speelt op een aantal Duitse Waddeneilanden. De nieuwkomers zijn wel relatief welvarend, maar niet welvarender dan de mensen die er al wonen.
Basismonitoring Waddenzee
Wadden in beeld 2020 is een uitgave van het Kernteam Basismonitoring Wadden, waarin samenwerken: ministerie Infrastructuur en Waterstaat, Rijkswaterstaat, ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Vogelbescherming Nederland, It Fryske Gea, Het Groninger Landschap, Landschap Noord-Holland, provincies Groningen, Fryslân, Noord-Holland, NAM en de Waddenacademie.
Het boekje wordt in een beperkte oplage verspreid en is hier te downloaden. (pdf, 20 MB)
